تغذیه با شیر مادر | فواید شیردهی برای نوزاد و مادر | درمانگاه شبانه روزی سروش
تغذیه با شیر مادر یکی از بنیادی‌ترین و مهم‌ترین راه‌های تأمین سلامت جسمی، ذهنی و روانی نوزادان و کودکان است. این نوع تغذیه، علاوه بر فواید بی‌شمار برای کودک، نقش حیاتی در سلامت مادر، کاهش هزینه‌های بهداشت و درمان و حتی توسعه پایدار کشورها دارد. در ایران نیز همانند بسیاری از کشورها، ترویج تغذیه با شیر مادر، به‌عنوان یک اولویت ملی شناخته می‌شود.
مزایای تغذیه با شیر مادر برای نوزاد
-
تأمین تمام نیازهای تغذیه‌ای
شیر مادر به‌تنهایی تا شش ماهگی تمام نیازهای تغذیه‌ای نوزاد را فراهم می‌کند؛ شامل پروتئین، چربی، ویتامین‌ها و آنزیم‌های ضروری. -
تقویت سیستم ایمنی
شیر مادر سرشار از آنتی‌بادی‌ها (خصوصاً IgA) است که نوزاد را در برابر عفونت‌ها، بیماری‌های تنفسی، گوارشی و ویروسی محافظت می‌کند. -
کاهش خطر بیماری‌های مزمن در آینده
مطالعات نشان داده‌اند کودکانی که با شیر مادر تغذیه شده‌اند کمتر در معرض بیماری‌هایی مانند دیابت نوع 1 و 2، چاقی، آلرژی و حتی برخی سرطان‌ها قرار دارند. -
توسعه شناختی و روانی بهتر
شیر مادر به رشد مغزی کمک می‌کند. ضریب هوشی (IQ) در کودکانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند معمولاً بالاتر است.
فواید شیردهی برای مادر
-
کاهش خطر ابتلا به سرطان پستان و تخمدان
-
کمک به بازگشت سریع‌تر رحم به حالت طبیعی پس از زایمان
-
کمک به کاهش وزن پس از بارداری
-
کاهش خطر افسردگی پس از زایمان
-
تأخیر در بازگشت قاعدگی و کمک به تنظیم فاصله بین بارداری‌ها (نوعی پیشگیری طبیعی)
تأثیر اقتصادی و اجتماعی تغذیه با شیر مادر
-
کاهش هزینه‌های درمانی: کشورها با افزایش نرخ شیردهی می‌توانند سالانه میلیاردها دلار از هزینه‌های مرتبط با درمان بیماری‌های قابل پیشگیری بکاهند.
-
توسعه پایدار: شیردهی موجب کاهش تولید زباله (بطری، شیر خشک و بسته‌بندی‌ها) و اثرات زیست‌محیطی می‌شود.
-
افزایش بهره‌وری: کودکان سالم‌تر، بهره‌وری تحصیلی و اقتصادی بالاتری در آینده خواهند داشت.
وضعیت جهانی شیردهی
طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO) و یونیسف:
-
تنها 44% نوزادان در جهان تا 6 ماهگی به‌صورت انحصاری با شیر مادر تغذیه می‌شوند.
-
هدف جهانی، رسیدن به حداقل 50% شیردهی انحصاری تا سال 2030 است.
-
کشورهایی مانند نروژ، سوئد و سریلانکا نرخ‌های شیردهی بسیار بالاتری دارند.
وضعیت تغذیه با شیر مادر در ایران
در ایران نیز تلاش‌های زیادی برای ترویج شیردهی صورت گرفته است:
-
برنامه ترویج تغذیه با شیر مادر در وزارت بهداشت از سال 1370 آغاز شده و هنوز ادامه دارد.
-
بر اساس آمارها، حدود 53 درصد نوزادان ایرانی تا شش‌ماهگی به‌صورت انحصاری با شیر مادر تغذیه می‌شوند.
-
آیین‌نامه حمایت از مادران شیرده در محیط‌های کاری، یکی از اقدامات قانونی حمایت از شیردهی در ایران است.
با وجود این اقدامات، هنوز چالش‌هایی مانند بازگشت زودهنگام مادران به کار، تبلیغ شیر خشک، کمبود آموزش و مشاوره، و برخی باورهای نادرست در میان خانواده‌ها وجود دارد.
نقش مراکز بهداشتی و درمانگاه‌ها در ترویج تغذیه با شیر مادر
-
ارائه آموزش‌های پیش از زایمان درباره شیردهی
-
حضور مشاوران تغذیه و مامای آموزش‌دیده
-
پیگیری سلامت مادر و نوزاد پس از تولد
-
فراهم‌کردن فضای مناسب برای شیردهی در درمانگاه‌ها و محل کار
-
برگزاری کلاس‌ها و کمپین‌های اطلاع‌رسانی در هفته جهانی شیر مادر (10 تا 16 مرداد)
نتیجه‌گیری
تغذیه با شیر مادر، نه‌تنها یک انتخاب فردی بلکه یک مسئولیت اجتماعی، اقتصادی و بهداشتی است. با ترویج این فرهنگ در سطح ملی و جهانی، می‌توان آینده‌ای سالم‌تر برای نسل‌های آینده ساخت. درمانگاه شبانه‌روزی سروش نیز به‌عنوان یکی از مراکز فعال در حوزه سلامت مادر و کودک، خدمات مشاوره‌ای و آموزشی ویژه‌ای را برای حمایت از مادران شیرده ارائه می‌دهد.
سوالات متداول درباره تغذیه با شیر مادر
آیا شیر مادر برای نوزاد کافی است؟
بله، تا پایان ۶ ماهگی به‌صورت انحصاری کافی است.
چه زمانی باید مکمل غذایی شروع شود؟
از پایان ۶ ماهگی، همراه با ادامه شیر مادر تا ۲ سالگی یا بیشتر.
آیا مادران شاغل هم می‌توانند به نوزاد شیر بدهند؟
بله، با دوشیدن شیر و ذخیره آن، و استفاده از مرخصی زایمان و ساعات شیردهی.
برای مشاوره بیشتر متخصص کودکان و نوزادان درمانگاه سروش می تواند شما را راهنمایی کند. پس همین الان آنلاین وقت بگیرید.